ارزیابی سمیت چند حشره‌کش شبه اکدایستروئیدی با استفاده از کشت سه رده سلولی حشرات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

بخش تحقیقات آفت‌کش‌ها، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، تهران، ایران.

چکیده

ترکیبات شبه اکدایستروئیدی نظیر متوکسی فنوزاید و تبوفنوزاید گروهی از حشره‌کش‌ها هستند که با اختلال در پوست‌اندازی باعث مرگ حشرات هدف می‌شوند. این ترکیبات دارای اثر انتخابی هستند، بنابراین در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات (IPM) جایگاه مناسبی دارند. استفاده از کشت رده‌های سلولی حشرات (لاین‌های سلولی) یکی از ابزارهای مفید آزمایشگاهی درون شیشه (in vitro) در پژوهش‌های فیزیولوژی، سم‌شناسی و هم‌چنین غربالگری ترکیبات محسوب می­شوند. در این تحقیق، سمیت سلولی (بازدارندگی روی تکثیر سلول‌ها) حشره‌کش‌های شبه اکدایستروئیدی مانند تبوفنوزاید، هالوفنوزاید، متوکسی فنوزاید، 20E و RH-5849 در دو رده سلولی از بال‌پولک‌داران (CF-203 از کرم برگخوار صنوبر با نام علمی Choristoneura fumiferana و Bm5 از کرم ابریشم، Bombyx mori، و یک رده سلولی از دوبالان (Drosophila melanogaster) به روش کشت سلولی بررسی شد. ترتیب سمیت در هر دو رده سلولی بال‌پولک‌داران به صورت RH-5849 < هالوفنوزاید<20E <تبوفنوزاید< متوکسی فنوزاید مشخص شد به طوری که متوکسی فنوزاید بیشترین سمیت را نشان داد. در سلول دروزوفیلا، ترتیب سمیت ترکیبات به صورت RH-5849 < هالوفنوزاید<20E <تبوفنوزاید= متوکسی فنوزاید بود که در آن سمیت دو ترکیب تبوفنوزاید و متوکسی فنوزاید به یک نسبت می‌باشد. نتایج نشان داد که سمیت متوکسی فنوزاید در سلول دروزوفیلا نسبت به دو رده سلولی CF-203 و Bm5 به ترتیب 245 و77 برابر کمتر، تبوفنوزاید 74 و 51 برابر کمتر، 20E 96 و 87 برابر کمتر، هالوفنوزاید 85 و 58 برابر کمتر و RH-5849 95 و 52 برابر بودند. با توجه به این نتایج می­توان نتیجه­گیری کرد که رده­های سلولی CF-203 و Bm5 می­تواند برای پژوهش­های غربالگری و همچنین مطالعه نحوه عمل این ترکیبات استفاده شوند.

کلیدواژه‌ها