استفاده از حشره‌کش‌های گیاهی برای کنترل سفیدبالک (Hem.:Aleyrodide) Bemisia tabaci

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

3 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران؛

4 استاد، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/jppps.2025.134721

چکیده

سفید بالک­ها از آفات مهم اقتصادی محصولات کشاورزی جهان و ایران هستند. پوره‌ها و حشرات کامل این آفت از راه مکیدن شیره نباتی باعث ضعف گیاه شده و با ترشحات چسبناک خود سبب خسارت می‌شوند. با توجه به نسل­های متعدد این حشره، خطر بروز مقاومت در برابر حشره­کش­ها یکی از چالش­های اصلی مدیریت این آفت می­باشد. استفاده متناوب از حشره‌کش‌های با نحوۀ عمل متفاوت می­تواند در به تأخیر انداختن مقاومت در برابر سفیدبالک­ها موثر ‌باشد. از این رو بررسی حشره‌کش‌های جدید و کم­خطر برای کنترل این آفات اضروری است. در این مطالعه اثر حشره‌کش‌ گیاه پایه آزادیراختین (نیم­بسیدین EC 0.03%) با دزهای 3 و 5/2 در هزار در مقایسه با ترکیب آزادیراختین (نیم­آزال EC 1%) 3 در هزار و تیمار شاهد (آب) در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار طی سال 1400 در سه استان آذربایجان غربی، تهران و یزد روی خیار گلخانه­ای بررسی شد. نمونه‌برداری یک روز قبل و 3، 7 و 14 روز پس از محلول‌پاشی انجام شد. بررسی نتایج در سه استان نشان داد که در مرحله حشره کامل 14 روز پس از محلول­پاشی 75/65، 94/50، 21/58 درصد و در مرحله پوره، 7 روز پس از محلول­پاشی 82/78، 71/67 و 22/67 درصد به ترتیب برای حشره­کش­های نیم­بسیدین (3 و 5/2 در هزار) و نیم­آزال (3 در هزار) محاسبه شد. این ترکیب تا دو هفته پس از محلول­پاشی از کارآیی قابل قبولی برخوردار است. از این رو در برنامه­های مدیریت آفات گلخانه برای کنترل مرحلۀ پوره و حشره کامل سفیدبالک، نیم­بسیدین با دز 3 در هزار زمانی که بیش از 30% بوته­ها آلوده به سفیدبالک هستند توصیه می­شود.

کلیدواژه‌ها